پاسخ به چند سوال رایج درباره ورزش سنگنوردی

- دستات چرا زخم و زیلیه؟ پوست دستت چرا انقدر زمخته؟ چرا پاهات کبوده؟

+ برای اینکه سنگنوردی می‏کنم.

- سخت نیست؟

+ چرا، مگه می شه ورزشی سخت نباشه؟ ولی قشنگیای خودش رو داره...

- امنیت چطور؟ چطور مطمئنی که از اون بالا نمی افتی؟

- دستام باید خیلی قوی باشه؟

- حتماً ناخونام رو باید بگیرم؟

- تجهیزاتش چطور؟ گرونه؟

- برای این که سنگنورد بشم از کجا باید شروع کنم؟

اینها نمونه ای از ده ها سوالی است که در طول این چند سالی که دارم به صورت جدی سنگنوردی می کنم از من پرسیده شده. سوال اول و دوم را همه می پرسند. بعضی ها بعد از همین دو سوال به من با دیده ی دلسوزی و «خدا شفات بده که این بلاها رو سر خودت اوردی» نگاه می کنند. اما بعضی ها هم هستند که می روند سراغ پرسیدن سوالات بعدی. اینها کسانی هستند که خودشان هم نمی دانند، اما «کرم بالا رفتن از همه چیز» دارد یک جایی ته وجودشان قلقلکشان می دهد. همان کرمی که همه ی ما را در بچگی وادار می کرد از همه چیز بالا برویم: از سر و کول پدر و مادرمان، پشته های خاک توی کوچه، درخت ها، پشتی ها و رختخواب های مادربزرگ، مبل و میز و صندلی.... هر چند من سنگنورد حرفه ای نیستم و بیشتر برای لذت و دل خودم سنگنوردی می کنم، اما لازم دانستم که در اینجا جواب بعضی از این سوالات را در پاسخ به تمام کسانی که تا به حال سنگنوردی نکرده اند بدهم. خدا را چه دیدی؟ شاید شما هم جذب این ورزش مهیج شدید!

1- چرا سنگنوردی می کنی؟ اصلاً سنگنوردی چی داره که انقدر جذبت کرده؟

سنگنوردی خصوصیتی دارد که خیلی از ورزش های دیگر ندارند و آن هم این است که ورزشی است که تمام عضلات بدن را درگیر می کند. اگر هدف شما از سنگنوردی تناسب اندام و هیکل ورزیده است، این ورزش برای شما ایده آل است. وزن خود من با سنگنوردی تغییر چندانی نکرده، اما از میزان چربی بدنم کم شده و به حجم ماهیچه هایم اضافه شده.

اما هدف اصلی من از سنگنوردی، همان لذتی است که در کوهنوردی هم پیدا می شود: به چالش کشیدن خود و غلبه بر آن چالش. این چالش می تواند صعود یک مسیر بلند طبیعی باشد یا یک بولدرینگ در سالن.

2- نمی ترسی از اون بالا بیافتی؟! نمی ترسی طنابت پاره شه؟!

سنگنوردی سه زیر- رشته دارد: صعود، بولدرینگ و سرعت. اگر بخواهم از آخر به اول بگویم (!) سنگنوردی سرعتی فقط در داخل سالن و با گیره های استاندارد انجام می شود. دو نفر در رقابت با هم یک مسیر مشخص را صعود می کنند و سنگنورد سریع تر، برنده است. این رشته بیشتر مسابقه ای است و خیلی از سنگنوردهای غیر حرفه ای سراغش نمی روند (مثل خود من!).

بولدرینگ به صعود مسیرهای کوتاه می گویند که گیره های محدود و تعیین شده ای دارد. در سنگنوردی بولدرینگ شما با طناب حمایت نمی شوید اما زیر پایتان یک تشک قطور وجود دارد که در کنار حمایت بدنی دوستتان، سنگنوردی شما را امن می کند. همچنین ارتفاع زیادی نمی گیرید و حداکثر دو سه متر بالا می روید و خیلی از مواقع هم مسیرتان به صورت تراورس عرضی است نه عمودی. هدف از بولدرینگ، افزایش قدرت بدن و یادگیری تکنیک است. پس صعود مسیر بلند بدون تمرین بولدر عملاً فایده ای ندارد.

رشته ی سوم یا همان صعود، وقتی است که شما یک مسیر بلند (بالای ده متر) را صعود می کنید. در این صورت حتماً با طناب حمایت می شوید؛ یعنی یک سر طناب به شما وصل است و سر دیگر طناب به حمایتچی تان (درباره ی انتخاب حمایت چی بعداً مفصل برایتان می نویسم). در این صورت هم اگر تمام موارد ایمنی را رعایت کنید (که باید قبل از شروع صعود توسط یک فرد باتجربه تر چک شوند) سنگنوردی شما امن و بی خطر خواهد بود. هدف از صعود، افزایش استقامت در کنار قدرت بدن است.

کلاً سنگنوردی ورزشی است که اگر اصول ایمنی در آن رعایت شود، خطری ندارد. حالا این اصول ایمنی را از کجا یاد بگیریم؟ با شرکت در کلاس های آموزشی فدراسیون و همین طور مطالعه ی شخصی کتاب ها، طرح درس های فدراسیون، یادگیری از مربی های با تجربه و اینترنت.

3- توی این هوای سرد چطور توی طبیعت سنگنوردی می کنید؟ دستکش می پوشید؟ نمی ترسید ماری عقربی چیزی از یه سوراخ بزنه بیرون؟!

سنگنوردی با دستکش مثل شنا با لباس کلفت است! من قبل از شروع سنگنوردی در طبیعت حتماً انگشتانم را (بیشتر از سایر قسمت های بدن) خوب گرم می کنم. مسیرهای سنگنوردی اغلب به خاطر صعود زیادشان محل زندگی مار و عقرب نیستند؛ با این حال این احتمال همیشه وجود دارد. پس قبل از دست کردن توی هر سوراخ ناشناسی، حتماً آن را خوب بررسی کنید.

4- ناخونامو باید کوتاه کنم؟ موهام رو چطور؟ لباسم باید چطور باشه؟

تعداد کمی از دخترها اعتقاد دارند که داشتن ناخن بلند هیچ خللی در سنگنوردی شان به وجود نمی آورد. اما به نظر من و خیلی های دیگر، ناخن باید کوتاه کوتاه باشد. ناخن بلند نه تنها مانع گرفتن گیره های ریز می شود، بلکه در حین انجام یک حرکت سنگین می شکند یا بر می گردد و خلاصه به دردسرش نمی ارزد. اگر نمی خواهید ناخن هایتان را کوتاه کنید دور سنگنوردی را خط بکشید.

موهای بلند فقط هنگامی مشکل ساز می شود که بخواهید صعود با طناب داشته باشید. در این صورت بهتر است کاری کنید که موهایتان در دست و پایتان و توی چشمتان نباشد وگرنه احتمال این که لای طناب یا تجهیزاتتان گیر کند زیاد است. اگر شال یا روسری سرتان است نباید جلوی دست هایتان باشد. بهترین حالت استفاده از دستمال سر است که هم موها را جمع می کند و هم می توانید به راحتی کلاه سنگنوردی بگذارید.

به نظر من در سنگنوردی باید لباسی بپوشید که هم راحت باشد و هم گل و گشاد نباشد (لازم هم نیست حتماً تنگ باشد). خانم های عزیز: اگر می خواهید مانتو بپوشید، حتماً موقع سنگنوردی هارنس یا همان صندلی سنگنوردی را روی مانتویتان بپوشید. بعضی خانم ها هارنس را زیر لباس می پوشند و حلقه اش را از بین دو دکمه بیرون می آورند! این حرکت مخالف اصول ایمنی است و امنیت خودتان و هم طنابتان را به خطر می اندازد.

5- چطور فرد یا گروهی را پیدا کنم که با آنها به سنگنوردی در طبیعت بروم؟

شما می توانید گروه های کوهنوردی شهرتان را پیدا کرده و در جلسات هفتگی شان به صورت آزمایشی شرکت کنید. ببینید که کدام گروه برنامه ی منظمی برای سنگنوردی دارند و آیا شما را به صورت مهمان قبول می کنند یا خیر. بعد از اینکه یکی دو بار با هر گروه به برنامه ی سنگنوردی در طبیعت رفتید، دستتان می آید که جوّ کدام گروه را بیشتر دوست دارید و کدام یک موارد ایمنی را بیشتر رعایت می کنند. ضمن اینکه خودتان را هم ارزیابی می کنید و می فهمید که در چه سطحی از توانایی جسمی و روحی هستید. راه دوم این است که در یکی از سالن های سنگنوردی شهرتان ثبت نام کنید. یکی دو ماهی مداوم سنگنوردی کنید و با بچه هایی که طبیعت هم کار می کنند دوست شوید و از آنها بخواهید که برای برنامه هایشان خبرتان کنند.

6- از کجا بفهمم که کدام گروه را انتخاب کنم؟ از کجا بفهمم که خودم واقعاً به درد این ورزش می خورم یا نه؟

من در تیم های مختلفی و با آدم های مختلفی سنگنوردی کرده ام. بعضی ها فقط می آیند تا روز تعطیل خانه نباشند و وقت گذرانی کنند. بعضی می آیند تا از محیط تک جنسیتی مدرسه، دانشگاه یا محل کارشان فرار کنند و فرصت آشنایی با جنس مخالف را داشته باشند. بعضی ها گاهی خیلی پرشور می آیند سنگنوردی، بعد چند وقتی ولش می کنند، بعد دوباره می آیند، بعد دوباره ول می کنند.... خلاصه تکلیفتان را با خودتان مشخص کنید. اگر هدف شما از سنگنوردی هر یک از این موارد است لطفاً سنگنوردی نکنید! اگر هم در تیمی بودید که واجد این شرایط بود خیلی راحت و بی رودربایستی دیگر با آنها برنامه ای نروید. در سنگنوردی هدف اصلی شما باید خود این ورزش باشد و بس. یک گروه خوب سنگنوردی حتماً یک مربی خوب یا یک فرد باتجربه دارد؛ تجهیزات خوب و به روزی دارد؛ افراد تیم نکات ایمنی را رعایت می کنند؛ شمای مبتدی را وادار به صعود مسیرهایی که برایتان خیلی مشکل است نمی کنند؛ شمای مبتدی را نادیده نمی گیرند و وظایفی به شما محول می کنند که در خلالش خیلی کارها یاد می گیرید؛ از بیرون که به گروهشان نگاه می کنید جو سالمی می بینید که با هدف یادگیری و لذت از سنگنوردی دور هم جمع شده اند.

7- آیا می توانم فقط در طبیعت کار کنم و سالن نروم؟

تجربه به من ثابت کرده که سنگنوردی سالن و طبیعت مکمل همدیگر هستند و انجام هر کدام بدون آن یکی خوب نیست. هر چند شما می توانید فقط سالن کار کنید و هیچ وقت به طبیعت نروید (برعکسش را اصلاً توصیه نمی کنم). هر کدام از این دو دسته نقاط قوتی دارند که آن یکی ندارد:

شما در سالن فرصت بهتری برای یادگیری تکنیک ها دارید. در سالن مربی شما بهتر می تواند بر شما نظارت کند و افراد زیادی هم سطح شما وجود دارند که با آنها تمرین و پیشرفت کنید. سالن های سنگنوردی احتمالاً نسبت به طبیعت به خانه ی شما نزدیک ترند. سالن ها در تابستان خنک و در زمستان گرم هستند و برای کسانی که تحمل گرمای تابستان یا سرمای زمستان در طبیعت وحشی سختشان است ایده آلند. در سالن شما می توانید با اعتماد به تشک های قطور، ترس خود را از ارتفاع، پاندول شدن یا جامپ زدن از بین ببرید.

از آن طرف طبیعت هم خوبی های خودش را دارد: تنوع مسیرهای طبیعت خیلی زیادتر است. مناظر زیباتری دارد. من خودم هوای آزاد و نسیم طبیعت را با هوای راکد سالن (که بعضاً بوی عرق هم می دهد) عوض نمی کنم. در طبیعت شما می توانید مربی غیر هم جنس خود داشته باشید و محدود به مربی های سالن که هم جنستان هستند نمی شوید.

8- تجهیزات سنگنوردی گران است؟ از همان اول باید آنها را تهیه کنم؟

بعد از اینکه چند جلسه سنگنوردی رفتید، متوجه می شوید که می خواهید این ورزش را ادامه دهید یا نه. اگر می خواهید، حتماً یک کفش خوب، کیسه پودر، هارنس و کلاه تهیه کنید. می توانید از دوستانتان قرض بگیرید، کفش دست دوم بخرید و یا ابتدا از مارک های ارزان تر ایرانی شروع کنید . اما به هر حال داشتن این چهار وسیله برای هر سنگنوردی که می خواهد جدی کار کند اولویت مهمی است که کمی خرج برمی دارد اما ارزشش را دارد!

****

اگر جزو کسانی هستید که تا به حال سنگنوردی نکرده اند، امیدوارم این متن باعث شده باشد که تشویق شوید و همین امروز بروید در نزدیک ترین سالن سنگنوردی ثبت نام کنید یا در اولین جمعه به طبیعت بروید. اگر جزو دوستان باتجربه هستید، خوشحال می شوم نظرتان را درباره ی نکاتی که می توانم به این لیست اضافه کنم بگویید.

منبع عکس ها: اینترنت